| |
Çiçek Yapısı:
Avokado çeşitleri arasında çiçek yapısı bakımından çok
az farklılıklar (çiçek organları üzerinde kılların
varlığı ve yokluğu) olmakla birlikte, her çiçekte 3 taç
ve 3 çanak yaprak ile erkek ve dişi -organ bulunur.
(Şekil 1). Taç ve çanak yapr.aklar açık yeşilimsi-sarı
renkte olup, birbirine oldukça benzer yapıdadırlar.
Toplam 12 adet erkek organ 2 sıralı olarak
dizilmişlerdir. İç sıradaki erkek organların 3'ü kısır
olup "s.taminod" adını alır. İç sıradaki erkek
organların stamenlerinin (iplikcik) dibinde birer çift
nektar (balözü) kesesi bulunur. Fonksiyonel 9 erkek
organ, stamenlerinin ucundaki anterlerde bulunan 4
kapakçık vasıtasıyla çiçek tozlarını saçarlar. Her bir
anter çeşide ve çevre şartlarına bağlı olarak 500-700
polen (çiçek tozu) tanesi içerebilir. (BERGH, 1976;
DAVENPORT, 1986). Tek bir polen tanesi küre şeklinde
olup, yaklaşık 40 m çapındadır (GAZIT, 1976). Dişi
organ, silindir şeklinde bir stil (dişicik borusu)
hafifçe genişlemiş stigma (dişicik tepesi) ve basit bir
yumurtalık (ovary) ile merkeze yerleşmiştir (ORCHSE ve
ark., 1966; DAVENPORT,1986).Tam açmış durumdaki bir
avokado çiçeği 1 cm genişliğinde ve 6-7 mm
uzunluğundadır (DAVENPORT, 1986).
Çiçek Safhaları:
Avokado çiçekleri hem dişi hemde erkek organları olan ancak bu
organların işleyişi bakımından farklılık gösteren ilginç
bir mekanizmaya sahiptir. Bu mekanizma ilk kez 1922
yılında Nirody isimli bir ihtisas öğrencisi tarafından
açıklanmıştır. Bu araştırıcı avokado çiçeğinin dikogami
olduğunu, çiçek ilk açıldığında stigmanın reseptif
(kabul edici) olduğu ayrıt edici bir dişi periyodun
bulunduğunu, araya bir kapanma devresi • girdikt n sonra
çiçek tekrar açıldığında erkek organların fonksiyonel
olduğunu bildirmiştir. Daha sonra bir çok araştırıcı
tarafından da avokado çiçeklerinin işleyiş mekanizması
açıklanmıştır. Nirody'nin de bildirdiği gibi avokado da
her çiçek ilk açılışında dişi safhadadır. Bu safhada 9
erkek organ çiçek örtüsüne (periant) doğru yayılır,
dişicik tepesi reseptif olup başka avokado çiçeklerinden
gelen çiçek tozlarını kabul ederler. Bu safhaya "DİŞİ
SAFHA".veya "1. SAFHA" denir.
Birinci
açılmadan sonra çiçek kapanır geceleyin kapalı olarak
kalır. Ertesi gün aynı çiçek il. kez açılır. Bu açılmada
erkek organlar çiçek tozu saçarlar. Bu safhada dış
kısımdaki 6 erkek organ 45°'lik bir açı ile dururken, iç
sıradaki 3 erkek organ dık bir şekilde bir araya
toplanarak dişi organın etrafını çevirirler. Bu safhaya
"ERKEK SAFHA"veya "il.SAFHA" denir (Şekil2 B). Stigmanın
yüzeyi bu safha boyunca kararmış ve kurumaya başlamış olablir
(BERGH,1976;BEKEY,1986; DAVENPORT,1986). Avokado
çiçeğinin bu durumu "SYNCHRONOUS DICHOGAMY" olarak
adlandırılır. Yani erkek ve dişi organların olgunlaşması
farklı fakat günün hep aynı saatinde olmaktadır (ORCHSE
ve ark., j.966; BELKEY, 1986; DAVENPORT, 1986).
Çiçek
Tipleri:
-Avokado çeşitleri çiçek tipi bakımından hemen hemen birbirinin
karş!tı olan açılma düzenine göre A ve B tipi olarak 2
grupta sınıflandırılır:
A Tipi Çiçekler :
Bu guruba giren çeşitler ilk günün sabahı dişi veya 1.
safhadadır. Bu çiçekler öğleye doğru kapanır (tahminen
9-13 saatleri arasında açık kalır), günün geri kalan
kısmında ve o gece çiçek kapalı kalır. Ertesi gün
öğleden sonra çiçek erkek veya il. safhada yeniden
açılır ve bu safhada erkek organlar çiçek tozu saçarlar.
Bu periyot tahminen öğleden sonra 6'ya kadar devam eder.
A tipinde bir çiçeğin ilk açılıştan son kapanışa kadar
geçen süresi yaklaşık 34 saatir.
B
Tipi Çiçekler :
Diğer grubun tersi bir işleyiştedir. Bu gruba giren çeşitlerde çiçek
ilk gün öğleden sonra dişi safhada açılır (muhtemelen 1
ile 4 arasında). Çiçek bu birkaç saat açık geçen
periyottan sonra kapanır ve gece boyunca kapalı kalır.
Ertesi gün sabahleyin çiçek tekrar açılır (tahminen
sabah 8 ile öğleden sonra 1 arasında). Bu safhada erkek
organlar fonksiyoneldir. Böylece B tipi bir çeşidin
çiçeğinde toplam açılıp kapanma süresi 24 saattir.
|
 |
|
Avakado'da Dişi ve Erkek çiçekler..
|
|
|
